ಶಿರಸಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ : ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಆತ್ಮೀಯತೆಯ ಕಥೆ

ಡಾ. ರವಿಕಿರಣ್ ಪಟವರ್ಧನ

*****

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದ (1925-2025) ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಶಿರಸಿ ನಗರ ಮತ್ತು ಸಂಘದ ನಡುವಿನ ಅಪರೂಪದ ಸಂಬಂಧದ ಕಥೆ ಹೊರಬರುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೆನಪಲ್ಲ - ಇದು ಸೇವೆ, ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ತಲೆಮಾರುಗಳ ನಿಷ್ಠೆಯ ಜೀವಂತ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಗುರೂಜಿಯವರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಿರಸಿ ಭೇಟಿ
ಸಂಘದ ದ್ವಿತೀಯ ಸರಸಂಘಚಾಲಕರಾದ ಪರಮಪೂಜ್ಯ ಮಾಧವ ಸದಾಶಿವ ಗೋಳವಲ್ಕರ್ "ಗುರೂಜಿ" ಅವರು (1906-1973) ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಕಾರ್ಯಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶೇಷತೆ ಇತ್ತು - ಅವರು ಯಾವುದೇ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ವಾಸಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರ ಅಂಬೋಣದಂತೆ, ನಿರಂತರ ಪ್ರವಾಸ ಅವರ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.
ಆದರೆ ಶಿರಸಿ ಈ ನಿಯಮಕ್ಕೆ ಅಪವಾದವಾಯಿತು. ಗುರೂಜಿಯವರು ಶಿರಸಿಗೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಿನ ಇಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದರು. ಇದು ಶಿರಸಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಅಸಾಧಾರಣ ಗೌರವವಾಗಿತ್ತು.

ಆಯುರ್ವೇದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ - ಭೇಟಿಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ
ಗುರೂಜಿಯವರ ಶಿರಸಿ ಪ್ರವಾಸದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಆರೋಗ್ಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಾಗಿತ್ತು. ಶಿರಸಿಯ ಖ್ಯಾತ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯರಾದ ವೈದ್ಯ ಗಣಪತರಾವ ಪಟವರ್ಧನ ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಗುರೂಜಿಯವರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಸಿಕ್ಕಿತ್ತು.
ವೈದ್ಯ ಪಟವರ್ಧನರು ಕೇವಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಆಯುರ್ವೇದವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವವರಲ್ಲ - ಅವರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದರು. ವೈದ್ಯರು ಸ್ವತಃ ಪ್ರತಿದಿನ ಗುರೂಜಿಯವರಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಈ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಫಲಪ್ರದತೆಯೇ ಗುರೂಜಿಯವರನ್ನು ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲ ಉಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.

ರವಿದರ್ಶನ - ವಾಸಸ್ಥಳ
ಗುರೂಜಿಯವರು ಶಿರಸಿಯ ಹೋಸಪೇಟೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕಾಶಿನಾಥ ಮೂಡಿಯವರ "ರವಿದರ್ಶನ" ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಿದ್ದರು.  ಶಿರಸಿಯ ಶುದ್ಧ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಪ್ರಶಾಂತ ವಾತಾವರಣವೂ ಅವರ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿತ್ತು.

ಅಮೂಲ್ಯ ಪತ್ರಸಂಪುಟ
ಗುರೂಜಿಯವರು ಮತ್ತು ವೈದ್ಯ ಪಟವರ್ಧನರ ನಡುವಿನ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರವು ಈ ಸಂಬಂಧದ ಆತ್ಮೀಯತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಥಮ ಪತ್ರ: ಗುರೂಜಿಯವರ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯವರು ವೈದ್ಯರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು, ಗುರೂಜಿಯವರ ಆರೋಗ್ಯ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಅಗತ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು.

ನಂತರದ 7-8 ಪತ್ರಗಳು: ಗುರೂಜಿಯವರೇ ಸ್ವತಃ ವೈದ್ಯರಿಗೆ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಇದು ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಸಂಗತಿ, ಏಕೆಂದರೆ ಗುರೂಜಿಯವರಂತಹ ವ್ಯಸ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪತ್ರಗಳು ವೈದ್ಯರ ಮೇಲಿನ ಅವರ ವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.

ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವ: ಈ ಪತ್ರಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಪಟವರ್ಧನ ಕುಟುಂಬದ ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿವೆ. ಗುರೂಜಿಯವರು ಸ್ವತಃ ಬರೆದ ಈ ಪತ್ರಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೇ ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅಪರೂಪದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳಾಗಿವೆ.

ತಲೆಮಾರುಗಳ ಸೇವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯ
ಪಟವರ್ಧನ ಕುಟುಂಬದ ಸೇವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯವು  ಇದು ಮೂರು ತಲೆಮಾರಗಳವರೆಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ:
ಪ್ರಥಮ ತಲೆಮಾರು - ವೈದ್ಯ ಗಣಪತರಾವ ಪಟವರ್ಧನ: ಗುರೂಜಿಯವರಿಗೆ ಆಯುರ್ವೇದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿದ  ವೈದ್ಯರು. ಅವರ ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಪದ್ಧತಿಯು ಗುರೂಜಿಯವರ ಪೂರ್ಣ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿತ್ತು.

ದ್ವಿತೀಯ ತಲೆಮಾರು:  ಡಾ ಅರವಿಂದ ಪಟವರ್ಧನ ತಂದೆಯ ಸೇವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು, ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿದರು.

ತೃತೀಯ ತಲೆಮಾರು - ಡಾ. ರವಿಕಿರಣ ಪಟವರ್ಧನ: ಪ್ರಸ್ತುತ ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರತರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ನಿಸ್ವಾರ್ಥವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದಾರೆ, ತಮ್ಮ ತಾತ-ಮುತ್ತಾತನವರು ಆರಂಭಿಸಿದ ಸೇವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಗೌರವಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಶಿರಸಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟತೆ - ಗುರೂಜಿಯವರ ದೀರ್ಘ ವಾಸದ ಕಾರಣಗಳು
ಗುರೂಜಿಯವರು ಶಿರಸಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ತಿಂಗಳು ಉಳಿದುದಕ್ಕೆ ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿವೆ:
೧. ವೈದ್ಯರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ: ವೈದ್ಯ ಪಟವರ್ಧನರ ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕ ಆಯುರ್ವೇದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯು ಗುರೂಜಿಯವರ ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಸುಧಾರಣೆ ತಂದಿತು.
೨. ಶಿರಸಿಯ ಶುದ್ಧ ಪರಿಸರ: ಮಲೆನಾಡಿನ ಶಾಂತ, ಶುದ್ಧ ವಾತಾವರಣವು ಆರೋಗ್ಯ ಚೇತರಿಕೆಗೆ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿತ್ತು.
೩. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆತ್ಮೀಯತೆ: ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ಗುರೂಜಿಯವರ ನಡುವೆ ವೈದ್ಯ-ರೋಗಿ ಸಂಬಂಧಕ್ಕಿಂತ ಮೀರಿ ಆತ್ಮೀಯ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆದಿತ್ತು.
೪. ಆತಿಥ್ಯ: ರವಿದರ್ಶನ ಮನೆಯ ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರೀತಿಯ ಆತಿಥ್ಯ.

ಸಂಘದ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಶಿರಸಿಯ ಕೊಡುಗೆ
2025ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘವು ತನ್ನ 100ನೇ ವರ್ಷವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಶತಮಾನೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಶಿರಸಿಯ ಈ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.
ಶಿರಸಿಯು ಕೇವಲ ಗುರೂಜಿಯವರಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿದ ನಗರವಲ್ಲ - ಇದು ಸಂಘದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಗೆ ತಲೆಮಾರುಗಳ ಕಾಲ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ ನೀಡಿದ ಮತ್ತು ನೀಡುತ್ತಲೇ ಇರುವ ನಗರವಾಗಿದೆ.

ಶಿರಸಿ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘದ ನಡುವಿನ ಈ ಸಂಬಂಧವು ಹಲವಾರು ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ:
ನಂಬಿಕೆ: ಗುರೂಜಿಯವರು ವೈದ್ಯ ಪಟವರ್ಧನರ ಮೇಲಿಟ್ಟ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆ
ಸೇವೆ: ಮೂರು ತಲೆಮಾರಗಳವರೆಗೆ ನಿರಂತರವಾದ ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ
ಸಂರಕ್ಷಣೆ: ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪತ್ರಗಳ ಅಮೂಲ್ಯ ಸಂಗ್ರಹ
ನಿಷ್ಠೆ: ಪಟವರ್ಧನ ಕುಟುಂಬದ ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಮುಂದುವರಿದ ನಿಷ್ಠೆ
ಸಂಪ್ರದಾಯ: ಆಯುರ್ವೇದ ಮತ್ತು ಸೇವಾಭಾವನೆಯ ಸುಂದರ ಸಂಗಮ
ಈ ಕಥೆಯು ಶಿರಸಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾವಿ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾದ, ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಅಮೂಲ್ಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಪತ್ತಾಗಿದೆ.

ದಾಖಲೀಕರಣ: ಡಾ. ರವಿಕಿರಣ ಪಟವರ್ಧನ ಆಯುರ್ವೇದ ವೈದ್ಯ, ಶಿರಸಿ 📧 [email protected]
ಸಂಘದ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ - 2025 ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (1925-2025)
"ಸೇವೆಯೇ ಧರ್ಮ, ನಿಷ್ಠೆಯೇ ಮಾರ್ಗ"